[1131]Bartholomäus Bertlin an Bullinger Füssen, 25. Mai 1538 Autograph: Zürich StA, E II 335, 2027r.-v. (Siegelspur)
Ungedruckt
Bullinger ist durch sein christliches Schreiben zum Förderer aller Gläubigen geworden, was
sich auch in seinem Paulusbriefkommentar erweist, den Bertlin und seine Mitbürger und
einstigen Erfurter Kommilitonen außerordentlich schätzen. [Der Bischof von Augsburg] ist für
Bertlin und für die Reformation in Füssen eine große Bedrohung; hofft auf die Fürbitte für ihn
und seine Gemeinde und wünscht Bullinger, seiner Familie und der Zürcher Kirche alles Gute.
Bittet um Biblianders Werk über Maße und Gewichte in der Bibel, um den Nahum-Kommentar,
um Bullingers "De origine erroris" sowie um Nachrichten über weitere publizistische Vorhaben
der Zürcher. Gott wird Hochmut und Undankbarkeit bestrafen; man sagt, [Kaiser]Karl
werde den Seinen zu Hilfe kommen. Bittet um Antwort. Gervasius Schuler erzählte ihm viel
über Bullinger und ermunterte zu Glaubensstärke; Bertlin wird jenen demnächst besuchen. Gratiam et pacem a domino per Christum, mediatorem nostrum unicum. Amen. Boni consulas, per Christum ipsum precor, hanc meam inpudentem temeritatem,
qua te non semel, sed iterum inconditis litteris, Bullingere doctissime
animoque meo charissime, christianae reipublicae piissime invigilantem
interpello obturboque. Verum fatear, video in te dono dei animum ita
adfectum, ut omnibus prodesse cupiat, omnibus bonis et piis iuvandis et
promovendis expositum. Queris, ubi viderim? In phrasi tua sancta, docta,
casta, breviter vere christiana. Que cum iuxta antiquorum diverbium animi
sit index certissimus 1 , hec omnia sub oculis manifestissima ponit, nec solum
michi, sed et multis concivibus nostris, olim in Erdfordiano studio a commilitonibus
meis charissimis, nunc in Christi negotio fratribus constantissimis,
qui, postliminio ad sacra reversi studia, Paulum tuis doctis piisque
commentariis commendatum illustratumque 2 nocturna versant manu diurnaque,
licet manibus victum sibi queritent, quod sepius illi ipsi michi referunt,
deo gratias agunt, dona sua extollunt, laudant, predicant, adeoque
patrem mecum precantur per Christum, ut spiritu suo pergat in te, quod
ceperit. Amen. Christus apud nos nuper predicatus stella sui verbi magos a longinquo
adduxit. Herodes cum scribis et phariseis consultat, insanit, insidiatur. Adest
70 (LB IV 162). Für den Hinweis danken
wir Prof. Peter Schulthess, Zürich.
angelus domini suos admonens, ut relicta inpietate turbulenta ad tutiora, pia,
celestia sese subducant 3 . Da, o pater, ut meliora moniti sequamur. Ego nichil
ficti loquor, Christus seit, vincula et carceres expecto iamdudum. At in hiis
et dominum ipsum, etiam nunc scribens, admonitus per fideles, ut aufugiam.
Sed ego dico cum pio Abraham: "Dominus sibi providebit de victima."4
Orabo itaque sine intermissione patrem, ut me pastorculum quantulumcunque
adiuvet, spiritu suo sancto confirmet una cum oviculis suis, non meis.
Orabis et tu pro me et michi commissis oviculis, piissime Bullingere, et in
domino vale et perge in sanctis tuis laboribus, vigiliis, sudoribus in ecclesiae
suae sanctae profectum et decus. Tuam coniugem 5 cum liberis 6 et familia tota,
immo omni tua ecclesia, valere et proficere in Christo adsiduo precor. || 2027v. Theodorus Bibliander vester in expositione postremorum capitum
Ezechielis olim promisit de mensuris, ponderibus et aliis id genus rebus in
sacris hinc inde adductis scripturum 7 . Precor, ut per hunc fidelem meum
Petrum 8 accipiam a bibliopola b una cum commentariis in Nahum prophetam
9 . Libros tuos De origine errorum 10 , deus bone, quam vellem habere, ac
reliq[ua]c tua omnia. Omnia persolvet Petrus. Si quid piarum lucubrationum
tu tuique elucubrastis, fac sciam, dilectissime Bullingere, ac soluto pretio
habeam. Dominus adsumsit virgam furoris sui 11 Sennocherib vel potius Nabuchedenosor
furcam 12 , qua confringat superbiam nostram, duram cervicem 13 , ingratitudinem.
Carolus 14 , ut referunt, aderit suos propugnans. Vigila, o pas[tor]
d Israelis, super tuos 15 .
latine redditus per Theodorum
Bibliandrum, Zürich (Froschauer) 1534
(BZD C 225).
Vale iterum et aeternum, mi unice dilecte Bullingere, et si per sancta tua
negotia licuerit, rescribe. Ex Füessen Alpium, kalendarum iunii 8. anno post aeditam orbi salutem
1538. Tuus discipulus obsequentissimus Barptolomeus Bertlin. Ante aliquot menses fui cum Gervasio Scolastico, ecclesiastae Memmingensi,
viro integro et docto. Is multa de te michi retulit; nam adferebat se tibi
cognitissimum. Bonus ille ad pietatem summe nos adhortatus recessit in sua,
ac mox se[mel]e ac iterum scribit inhortans. Hunc ego deo optimo maximo
favente hiis diebus invisam. [Adresse darunter:] Viro integro ac docto iuxta Heinricho Bullingero, Tigurine
ecclesiae ministro fideli et prudenti, domino et praeceptori suo reverenter
observando f .
|