11
LEO JUD AN
BULLINGER
Zürich,
1. Dezember 1525
Autograph: Zürich ZB, Msc F 62, 341
1 fol. S., sehr gut erhalten, mit Siegelabdruck
UngedrucktBeantwortet, zum Teil in Zwingli: Namen, Fragen und Hinweise Bullinger: betreffend gewisse Stellen
bei Tertullian und Laktanz über die Taufe und die Kirche.
Gratiam et pacem a .
Iussus sum a Zuinglio 2 , nam huic non ocium erat tua legendi, frater
charissime, epistolam tuam 3 pellegere 4 Cui lubens parui vidique Tertulianum in
iis locis 5 , que [!] tu adnotaveras. Et ecce meridiana luce 6 clarius inveni eum in
hac esse sententia, ut intinctionem 7 (nam hoc est greek) poenitentie 8 tamquam
obsignationem 9 praemittat iis, qui novam vitam sint inchoaturi, aut (ut
suis verbis loquar) iis, qui per gratiam ad promissionem semini Abrahe destinatam
vocati essent 10 . Quid hoc aliud est quam, ut ex Matheo [8,11] audiebatur,
gentes esse vocatas a finibus mundi, ut cum Abraham ceterisque patribus
quiete fruerentur? Ceterum «lex obiter subiit, ut abundaret delictum» [Röm
5,20], quam spem Christus diruit, ut faceret utraque unum. Deinde Lactantium
in eadem esse sententia repperi in capite 15. et 20. 11 , quemadmodum tu adsignaras,
unam esse fidem, unam ecclesiam et eorum, qui ante, et eorum, qui
post Christum per unum Christum salvati sunt 12 . Gratulandum nobis est, charissime
Henrice, agendeque simul gratie patri nostro coelesti, qui nos in dies
magis atque magis illustrat ac doctiores reddit. Nam quis antea tam clare, tam
aperte hoc docuit, que Zuinglius noster (nimirum divino spiritu) tam docte et
adposite protulit
13 ? Ego plane ignorationem meam non vereor fateri et id quidem
ingenue. Error autem hinc natus est, ut puto, quod scripturam b evangelicam
et apostolicam «Novum Testamentum» adpellaverunt c, cum tamen scriptura
testamentum non sit, et scriptura nulla est, quam que in libris Mos[aicis] continebatur.
Ceterum evangelium lux est et manifestatio atque adeo impletio
scripturarum. «Benedictus deus et pater domini nostri Jesu Christi» [2 Kor 1,3
u. a.], qui nos ab erroribus et densissimis tenebris in veram lucem traducit
14 ;
ipse ita firmet pectora nostra, ut nusquam ab eo in pristinos errores prolabamur.
Cupio te esse salvum.
Haec mea sunt, que quod ad sententiam attinet puto satis esse, quaeque tibi
statim misissem, nisi adolescens 15 , qui mihi tuas attulit litteras 16 , iam abiens de
hoc verbo «anteponeret» 17 dixisset. Rogavi ergo Zuinglium, qui exacti iudicii est
homo et in expendendis veterum sententiis vehementer acutus, qui perspecto
loco Tertuliani putat «anteponere» hoc in loco excellentie et dignitatis esse
vocabulum proque «praeponeret» d esse positum. Sed verba Tertuliani adscribamus:
«Preire intinctionem poenitentie iussit, si, quos per gratiam vocaret
ad promissionem Abrahe destinatam, per poenitentie subsignationem anteponeret.»
Admonebat Zuinglius «ut» intelligendum esse ante «si», nam sic breviter
loquebantur veteres tempestate Tertuliani «ut, si quos per gratiam vocaret etc.,
anteponeret», scilicet «eos»; per subsignationem, id est per signaculum 18 . Nam
veteribus, ut putat Zuinglius, dictiones cum «sub» diminutivorum loco posita[e]
reperiuntur 19 . Haec volui meis addere, ut videres, quam sim in rebus tuis anxius,
et ut tibi quoque satisfieret.
Vale in Christo.
Ex Tyguro, altera post Andree 1525.
Leo tuus.
[Adresse auf der Rückseite:] Henrich [o e Bullingero] optimae spe[i] ... suo
in — — —