[652]
[Oswald Myconius] an
Bullinger
Basel,
28. September 1535
Autograph: Zürich StA, E II 343, 69 (Siegelspur)
UngedrucktIst besorgt über den Ausbruch der Pest in Bullingers Haus und empfiehlt ein vorbeugendes
Mittel. Capito hat in Basel wohl vergeblich um die Entlassung von Grynäus nach Tübingen
nachgesucht; mehrere Einzelheiten des lückenhaften Berichts, welchen Capito über die Verhandlungen
Gereon [Sailers] mit Luther erstattet hat, lassen Myconius nachteilige Folgen der
Konkordienbestrebungen für die evangelischen Schweizer Städte befürchten. Mißbilligt die
ängstliche Politik Zürichs gegenüber den V Orten. Erasmus ist nach Basel umgezogen; Bullinger
hat zu der [ihm von Myconius überlassenen]Ausgabe von dessen Briefen noch nicht Stellung
genommen. Hat vergeblich versucht, [Bullingers Kommentar zu vier Paulusbriefen]durch
Froschauer bzw. [Georg]Binder zu erhalten.
S. Horrorem et tui formidinem incussisti scribens pestem invasisse domum
tuam 1 cordi meo, sed fides in omnibus agit gratias deo permittens, ut is agat
nobiscum pro bona ipsius voluntate. Orabimus tamen dominum, ut te nobis et
populo suo servet quam diutissime incolumem. Novit enim, quam non in tempore
nobis eripereris. Addo Gallum 2 anno superiore sancte apud nos confirmasse
partem nucis muscatae in ore retentae, dum aer est pestilens, et tandem
etiam voratae contra venenum aeris extremum esse remedium 3 .
De Capitone, quid egerit apud senatum, nescio, verumtamen si quid de
Grynaeo. credo egisse frustra, siquidem petiit, ut remittatur Tubingam 4 . Apud
fratres idem quod isthic 5 multis verbis extulit, sine capite tamen, ut ita dicam,
et sine cauda. Quid enim Luthero sit ab Augustanis propositum 6 et ad quem
finem, non dixit. De spe concordiae iussit nos esse bono animo, quamvis duo
miscuerit interim sermoni, quae me paenitus reddunt attonitum: prius, quod
dixit Lutherum promisisse doctum aliquem virum se missurum Augustam,
cuius doctrina foveantur et gaudeant 7 . Posterius, dum ille rogaret de Bullingeri
aetate et hac cognita subiungeret: "Vellem, ut ad me scriberet", respondit
Gerion
8 : "Bullingerus nondum est totus noster". Tum Lutherus: "Nihil refert,
dum in capite convenit inter nos". Quod dico, non ut mecum adversus concordiam
aliquid cogites, sed pariter tamen in dubium coniectus, sit, quod te suspendat
mecum. Possem adiungere tertium, quod animum videtur paenitus aperire
Capitonis et Buceri. Dum enim inter caetera considentes loqueremur de
veritate, concordiae solidae fundamento, sine quo frustraneum esset, quicquid
laborum impenderetur, imo periculum futurum esset longe gravius, quam
nunc sit, respondit Capito: "Das müssend wir nit begeren" etc. Quis, per dominum
quaeso, non hinc intelligeret, qualem moliantur concordiam? Alter alterum
habeat pro fratre christiano, nemo item invehatur in quenquam sive inter
concionandum sive in scribendo, interea vero de coenae sacramento doceant
omnes agantque quod hactenus. Qualis haec apud populum, apud
adversarios erit concordia, quibus ea magis paratur tamen? Nihil hic possum
aliud nisi fateri strui nobis, hoc est civitatibus evangelicis per Helvetiam, insidias
ac bellum. Minae volant enim, nisi consensus fiat in concordiam, tale
quidpiam futurum. Qua de re librum tibi scribere possem. Nunc non vacat
pluribus tecum agere de hoc negocio.
Agunt praeterea tui, quod bonis viris summe displicet 9 , verum timor obsedit
corda illorum, ut aliter nequeant. Nondum excidit, quod olim e vobis quidam
dixit quinquies iam rem infeliciter contra Paganos cessisse Tigurinis,
deinceps eos cauturos in perpetuum 10 . Caveant, permitto, verum illud magis
caveant, ne quando fame percutiantur. Video non tam doctrinae quam precibus
et sanctae vitae praesidibus verbi esse incumbendum. Hortaberis itaque
tuos, ut haec custodiant quam fidelissime.
Ut finiam: Erasmus omnia sua convexit Basileam, domum suam Friburgi
proscripsit 11 . Nescio, quid amplius. De epistolis, quas misi 12 , nondum indicasti.
Froschowerus nihil dedit 13 . lussit, ut scriberem Michaeli 14 . Rem commiseram
Bindero 15 verbis, sed hactenus frustra. Tu fac, ut te non frustra monuerim.
Vale cum tuis. Deus te protegat et symmistas omnes a pestis toxico.
Basileae, 28. septembris anno 35.
[Adresse auf der Rückseite:] Domino Heinricho Bullingero, Tigurinorum antistiti,
fratri in domino observando suo.