|
Briefe_Vol_17-282 | arpa |
---|
Salutem in domino. Literas ad me 18. iunii datas 1 , doctissime Bullingere,
per Vilhelmum 2 accepi non sine magna admiratione, quod ad tam tumultuarium
aspernandumque epistolium 3 tam graviter dignatus sis rescribere. Sed
ita oportuit, quo certius charitatis et humilitatis in te argumentum haberem.
Quod autem mentionem facis meae gratitudinis, quam ego non agnosco, visus
mihi es studio preoccupare voluisse, ne quando (quas debeo) a gratias
agerem. Si vero tibi hac in re satisfeci, certe mihi minime satisfeci. Non
adulor, Bullingere! Non enim, ut ipse recte iudicasti, numarium pretium
doni tui 4 estimavi, sed donantis animum et rem ipsam, quam exiguum illud
donum secum fert, praeterea etiam suspiciendam in te, viro tanto (absit verbo
foeda palpatio), facilitatem, qua me in tuorum gregem recepto mox ita familiariter
mecum agere cepisti idque ita profecto, ut tradito epistolio 5 facti
me poenituerit, quod tam leviter attigissem, quae sine magno dedecore omittiBriefe_Vol_17-283 arpa
non poterant in ea epistola, quam tibi proxime post tuam primam 6 acceptam
rescripsi.
Sed postquam huc ventum est, eiusmodi nunc missa 7 faciam. Nec enim epistola illa tua prima (quod valde doleo '~ ad manus tum 8 fuit, nec adhuc est, ut ordine ad singula rescribere possem. Oportuit enim eam me persecutum curn reliqua suppellectile aliis relinquere, nec scio, an unquam sim recepturus. Porro, inter caetera hoc etiam nomine doleo epistolam tuam mihi esse interceptam, quod singulorum nomina 9 , qui me singuli salutarunt, non teneo, ut nominatim a me resalutarentur. Deinde miror, Bullingere, quid tibi velis, quod 11 pro beneficio habere te scribis 10 ad tuas me respondisse 12 , quasi vero non potius ego pro beneficio ducere debeam, quod tu meas ita benigne excipis audaciamque meam, qua te compello, imo et sancta eximiaque tua negotia interpello, boni consulis. Non debeas ita me antevertere, nisi voluisses hac ratione me mei admonere officii ac ad debitum prestandum sic civiliter provocare. Sed scio te id genus nihil querere. Malo igitur tibi habere quam agere gratias praesertim pro sponte oblata tua opera studioque mihi commodandi professo.
De rebus meis, ut se habeant, adhuc nihil peculiare habeo tibi, ut cupis, significandum, nisi quod hic non satis quidem idoneus et dignus in ministerium verbi et eorum, quae hoc habet annexa, id est sacramentorum, etc., inauguratus mihi concredito 58 || talento'3 13 nonnihil domino lucrari studeo pro mea tenuitate. Dominus laboribus aspiret et omnes suos ab opinionibus frivous et novis preservet, sicut tu pie recteque adnitendum mones et precari videris mihi, ob id tibi gratias agenti.
Haec ad tuam proximam 14 rescribenda duxi, quandoquidem ita vis, ut mutuo sibi iunctis animis non desinamus porro amicis invicem literis salutare, licet ego ex animo me hac vicissitudine cum imparem tum indignum ingenue iudicem et agnoscam. Haec 15 igitur eo tantum dare libuit, ne parum gratam et iucundam mihi fuisse hanc tuam humanissimam provocationem putares. Sed nunc ad alia.
Cives vestri duo, 16 quos secum adduxit Vilhelmus, dies aliquot hic heserunt propter improvisos illos tumultus imminentiaque pericula, 17 deliberantes de peregrinatione in Moraviam suscepta. Tandem navi conscensa
Briefe_Vol_17-284 | arpa |
---|
Si quando scribis ad Hallerum vestrum nunc Auguste agentem, huic me sedulo commendes, amanter oro, ac ut deinceps me illi commendatum esse tua authoritate intelligam; id quoquo velit modo, eum curare iube. Deinde etiam fratribus omnibus, qui tecum sunt, me diligenter commendare singulisque quam officiosissime ex me salutem dicere velis, plurimum rogo. Imprimis autem d. Chunrado Pellicano, viro spectabilissimo, nunciabis me etiam in eorum esse numero, magno profecto, qui gratias illi agunt ingentes pro susceptis preclaris arduisque laboribus in concinnandis in biblia sacra commentariis. 21
Libellum 22 (de quo in capite huius epistolae) d in Bohemica Moravia piis doctisque obnixe flagitantibus aliquot fratribus reliqui, qui magna gratulatione mox coeperunt eum quam plurimis diligentissime commendare et quam latissime evulgare. Et, ut spero, curabunt optimi illi fratres, precipue Benedictus Optatus 23 inter reliquos ob donorum gratiam primas tenens, parochus Pratensis (zur Wyß)24 prope civitatem Tryglau 25 sub ditione baronis de Trebitsch 26 , ut in Bohemicam etiam vertatur linguam, quae nimium favet antibogiis e27 ; nam et Bohemicam et Germanicam perinde illi apprimeque callent.
Briefe_Vol_17-285 | arpa |
---|
Bene vale in domino lesu cum fratribus omnibus f , symmystis precipue, quos ex animo salvere iubeo. Dominus vos confirmet et quam fortissimos reddat in sanctis preclarisque vestris laboribus! ||59 Huius auxilio freti inconcussi pergite! Ego eum sedulo deprecor, ne unquam frustraneos 28 esse patiatur vestros pios conatus, sed ubique illis et locum et effectum concedat. Praeterea typographo vestro Christophoro Froschauer significabis eum apud me merita dignaque sua laude et gratia haudquaquam frustrari propter adhibitam curam in excudendis bibliis sacris, etc. Deinde, quoniam et ego Bavariam patriam agnosco diligoque, eum etiam ut conterraneum salutabis mihi, cui Neapolis castellum 29 , unde oriundus ille, bene notum est, quoniam propinquum Veteri Öttinge, ubi ego quondam hypodidascalum aliquando egi 30 , matrem 31 habens Landeshutam.
Valete iterum omnes mei in orationibus memores. In tumultibus illis gravissimis et periculosissimis non dubito, quin hoc argumento quasi nunc primario ad penitentia dignos fructus, ad orationem et divini auxilii invocationem eccLesias hortemini. 32
Ulmae, 5. augusti anno, etc., 46.
Leonhartus Söerinus.
Nova.
Etiamsi de rebus eccLesiasticis et theologicis nos scribere magis deceat plusque delectet quam de bellicis et id genus aliis me tamen gratificaturum tibi putavi propter amicos, quos procul dubio habes non paucos, si et de hisce nonnihil adderem.
Habes hic Somnium fictum Ioannis Schradini 33 , ecclesiae Reutlingensis in verbo ministri. 34 Titulum Piscatorius 35 noster fecit. Adnotationes marginarie
Briefe_Vol_17-286 | arpa |
---|
Hisce diebus ex officina nostra Varnyriana 38 prodibit Apologia electoris Saxonis 39 et Cattorum principis Philippi 40 , qua perduellionis crimen falso sibi obiici testantur et demonstrant, etc. 41 Sed quum haec secundo jam sint edita, volui expectare putans te pridem fortasse iam vidisse vel ipso Hallero procurante.
Frechtus noster Dillingam et ad g alia diocesis Augustane loca ad predicandum evangelium et instituendas ecclesias a magistratu nostro missus est. 42
Ioannes Piscatorius concionator castrensis 43 factus est et ad salarium (quod amplum profecto habet de conditione, cui in urbe 44 prefectus est et cui gratis satisfacere nos oportebit, donec ille foelix, quod deus faxit, redierit) h singulis mensibus aurei Rhenani addentur 24. Filio 45 , quem famuli loco secum duxit, dabuntur 4, et uterque pedes est.
Hoc die aut certe crastino Saxo elector et Cattus simul in propria, ut dicitur, persona ad exercitum nostrum Suevicum in Donauwert collectum 46 (qui 55 vexilla habere fertur) venient sequentibus militibus 24'000 peditibus et 6'000 equitibus, inter ||60 quos certo scribunt esse 24 comites principes (gefürst grafen) preter reliquos comites et barones multos canos et quam
Briefe_Vol_17-287 | arpa |
---|
Aiunt caesarem 50 secum habere Ratispone 4 vexilla militum Germanorum, quos sacramento adigere non potest, quandoquidem contra patriam Germaniam bellum institutum esse intellexerunt. Idem etiam de multis aliis ferunt.
Dirimat dominus Sebaoth 51 prelia, ne tam multa ledantur corpora et anime intereant. Amen, amen.
[Adresse darunter:] Clarissimo viro d. Heynrycho Bullingero, Tigurinorum ecclesiae episcopo dignissimo ac de omnibus theologie candidatis optime merito, preceptori ac fratri suo in Christo domino dilecto plurimumque observando. Zürch.